Mùa sương muối là thời gian mà cây lúa dễ bị ảnh hưởng do sự thay đổi của thời tiết, đặc biệt là trong các khu vực miền Bắc hoặc các vùng có khí hậu lạnh. Sương muối có thể gây hại nghiêm trọng cho cây lúa, khiến lá bị khô cháy, héo và làm giảm năng suất. Để chăm sóc cây lúa trong mùa sương muối, cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật sau:
1. Chọn giống lúa phù hợp
- Lựa chọn giống lúa chịu lạnh tốt: Trong mùa sương muối, các giống lúa có khả năng chịu lạnh và chịu sương muối cao sẽ giúp cây phát triển tốt hơn. Các giống lúa có khả năng chống chịu với thời tiết lạnh như các giống lúa mùa hoặc giống lúa có nguồn gốc từ những vùng có khí hậu lạnh thường sẽ thích hợp hơn.
- Giống lúa có khả năng sinh trưởng nhanh: Chọn giống lúa có thời gian sinh trưởng ngắn và phát triển nhanh để tránh những tác động xấu từ sương muối.
2. Quản lý nước hợp lý
- Điều chỉnh mực nước: Trong mùa sương muối, không nên để nước quá sâu trên ruộng, vì nước quá cao sẽ làm giảm khả năng thoát khí và khiến cây lúa bị ngập úng, dễ bị ảnh hưởng bởi sương muối. Bạn nên duy trì một lớp nước mỏng hoặc giữ mực nước thấp, khoảng 2-5 cm trên mặt ruộng để tránh sương muối bám vào cây.
- Dẫn nước nhanh chóng: Nếu thời tiết lạnh đột ngột hoặc sương muối xảy ra, bạn có thể giảm mực nước hoặc tháo nước ra khỏi ruộng nhanh chóng để giảm thiểu thiệt hại do sương muối.
3. Chăm sóc cây lúa khi sương muối xuất hiện
- Phủ đất ấm lên rễ: Khi có sương muối, nhiệt độ đất thường giảm, gây ảnh hưởng đến sự phát triển của rễ lúa. Bạn có thể sử dụng các phương pháp như làm đất ấm hoặc phủ thêm một lớp đất mỏng để bảo vệ hệ rễ khỏi nhiệt độ lạnh.
- Bón phân hợp lý: Dùng phân bón có chứa kali và phospho giúp cây lúa tăng cường sức đề kháng với sương muối. Kali giúp cây lúa cải thiện khả năng chịu rét, trong khi phospho thúc đẩy sự phát triển của rễ và giúp cây lúa hồi phục nhanh chóng sau khi bị ảnh hưởng bởi sương muối.
- Cung cấp dinh dưỡng đúng cách: Trong mùa sương muối, lúa cần nhiều dinh dưỡng hơn để tăng cường khả năng chống chịu. Phân bón hữu cơ hoặc phân chuồng có thể cung cấp thêm dưỡng chất cho đất, giúp cây lúa phát triển khỏe mạnh.
4. Phòng ngừa sâu bệnh trong mùa sương muối
- Theo dõi sâu bệnh: Thời tiết lạnh có thể tạo điều kiện cho một số loại sâu bệnh như sâu cuốn lá hoặc bệnh đạo ôn phát triển mạnh. Hãy theo dõi thường xuyên và phun thuốc trừ sâu khi cần thiết để tránh sâu bệnh tấn công.
- Bảo vệ lá và thân lúa: Sương muối thường gây hại chủ yếu lên các lá non và thân lúa. Khi có dấu hiệu bị bệnh, bạn có thể phun thuốc bảo vệ thực vật để ngăn ngừa các bệnh nấm, vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào cây.
5. Cải thiện điều kiện sống cho cây lúa
- Làm giàn che chắn: Nếu sương muối kéo dài, có thể xây dựng giàn che chắn để giảm bớt tác động của gió lạnh và sương muối. Việc này sẽ giúp cây lúa giữ ấm và bảo vệ lá khỏi bị ảnh hưởng.
- Tạo lớp phủ bảo vệ: Trồng cây lúa ở những vùng đất có thể tạo ra lớp phủ bảo vệ khỏi sương muối. Bạn có thể sử dụng các biện pháp như phun sương muối nhân tạo hoặc phủ lớp vật liệu như rơm rạ lên mặt đất để giữ ấm cho cây.
6. Theo dõi và điều chỉnh thời điểm thu hoạch
- Thu hoạch sớm: Nếu mùa sương muối kéo dài và có ảnh hưởng nghiêm trọng đến lúa, bạn nên thu hoạch sớm để giảm thiểu thiệt hại. Lúa bị ảnh hưởng bởi sương muối sẽ dễ bị vàng lá, giảm năng suất và chất lượng.
- Kiểm tra chất lượng lúa: Khi thu hoạch, kiểm tra kỹ lúa có bị nhiễm bệnh hay không, vì sương muối có thể làm giảm chất lượng hạt và làm lúa bị lép hoặc nứt.
7. Một số biện pháp phòng ngừa khác
- Tưới nước ấm: Trong những đợt rét đậm, bạn có thể tưới nước ấm (nước ở nhiệt độ 20-25°C) lên ruộng lúa vào buổi sáng sớm để làm giảm tác động của sương muối.
- Sử dụng màng phủ nông nghiệp: Một số nông dân sử dụng màng phủ nông nghiệp như nilon, vải không dệt để che phủ ruộng lúa khi có dự báo sương muối, giúp giữ ấm cho cây.
Lưu ý quan trọng:
- Theo dõi dự báo thời tiết: Cập nhật thông tin về dự báo thời tiết để có biện pháp ứng phó kịp thời khi sương muối đến.
- Không bón phân quá sớm hoặc quá nhiều: Bón phân quá nhiều trong thời gian lạnh có thể khiến cây lúa phát triển không đồng đều và dễ bị hư hại.
Chăm sóc cây lúa trong mùa sương muối đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Với các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc đúng cách, cây lúa sẽ phát triển khỏe mạnh và đạt năng suất cao dù gặp phải điều kiện thời tiết bất lợi.